journalistiek over mondiale samenwerking

Op basis van de oogst die ‘Reinventing the Message’  afgelopen week opleverde, bouwt Marc Broere verder aan het nieuwe verhaal voor internationale samenwerking.

Als het om framing en taalgebruik ging, was het afgelopen week natuurlijk interessant om Prinsjesdag onder de loep te nemen. Dat leverde als het om de begroting van minister Kaag ging verschillende reacties op twitter en websites op, waarin hele andere narratieven werden gebruikt en ook feiten anders werden geïnterpreteerd.

Zo benadrukten Kamerlid Joel Voordewind en de branchevereniging voor ontwikkelingssamenwerking Partos op twitter vooral het positieve feit dat het kabinet de komende jaren twee miljard euro meer voor ontwikkelingssamenwerking gaat uittrekken, terwijl Action Aid, OxfamNovib en Hivos in hun reacties vooral kritisch waren op verdere bezuinigingen. De extra middelen waar Partos en Voordewind zo blij over waren, gaan volgens Action Aid bovendien grotendeels naar migratie samenwerking, opvang in de regio, innovatie en het versterken van de Nederlandse handels-en investeringspositie.

Interessant was dat Gijs Verbraak van Action Aid het narratief van onze Koning in de Troonrede onder de loep had genomen. Daarover zegt hij: ‘Het was teleurstellend dat de Koning in zijn troonrede niet spreekt over het belang van internationale samenwerking, solidariteit en mensenrechten, maar slechts over handelsbelangen en de beproefde combinatie van hulp en handel -waar overigens het nodige op af te dwingen  is.’

En dan nu de bouwstenen voor het nieuwe verhaal. … Wat neem ik mee uit de stukken die afgelopen week in het kader van Reinventing the Message zijn gepubliceerd?

Toename mondiaal burgerschap versus wankel draagvlak OS-organisaties

Het vertrouwen in ontwikkelingsorganisaties is wankel, meer dan bij andere goede doelen. Het aantal donateurs en lidmaatschappen van ontwikkelingsorganisaties neemt eveneens af, net als dat geldt voor andere maatschappelijke organisaties zoals de omroepen.  Tegelijkertijd is er een groeiende groep bedrijven en jongeren die zich inzetten voor bijvoorbeeld eerlijke handel, die de plastic soep bestrijden en een Fair Phone kopen. Ook daalt het aantal vleeseters, gaan Nederlanders bewuster en groener met hun spaargeld op en groeit de deeleconomie op basis van het geloof dat delen beter is voor het milieu. Als ontwikkelingsorganisaties hier een match mee weten te maken, hebben ze de sleutel voor de afnemende steun voor hun werk in handen. Mijn tip zou zijn om hun activiteiten in het Zuiden veel meer te koppelen aan mondiaal burgerschap in Nederland.

Medeverantwoordelijkheid voor armoede wereldwijd

Uit onderzoeken blijkt dat er nog steeds weinig mensen in Nederland zijn die een verband leggen tussen wereldwijde armoede en onze levenswijze hier. En daarmee dus ook met onze medeverantwoordelijkheid voor armoede wereldwijd. Dit is de afgelopen tien jaar weinig veranderd. Juist hier valt veel te winnen. Omdat mensen dat verband niet zien, zijn ze minder snel geneigd om te zien dat hun keuzes armoede kunnen helpen tegengaan. Ontwikkelingsorganisaties zouden dat verband veel duidelijker moeten uitleggen, zodat ze meer begrip en steun krijgen voor hun werk.

Beperk je tot de feiten

Er is niet één narratief voor internationale samenwerking en het ene verhaal sluit het andere niet uit. De beoogde achterban is heel divers. Het gaat erom gericht te communiceren en je moet weten wie je publiek is, welke kennis het heeft en welke gevoelens er leven. Maar vertel altijd wel een feitelijk verhaal. Niet dat wat je doet goed is. Dat maakt de burger zelf wel uit.

Neem de niet-geïnteresseerde serieus

Ontwikkelingsorganisaties moeten mensen en hun zorgen serieus nemen en beseffen dat niet iedereen interesse heeft in wat er in de wereld gebeurt. Deze mensen moet je gewoon met rust laten.

 Verzamel robuuste gegevens

 Elke ethische theorie in de wereld zal zeggen dat er iets aan de armoede in de wereld moet gebeuren. Maar naast ethiek heb je ook robuuste empirische gegevens nodig uit de politicologie, economie, sociologie en psychologie. In de medicijnenindustrie is het heel gewoon om alle bijwerkingen van een middel te onderzoeken. In de klimaatwetenschap worden gegevens uit allerlei wetenschapsterreinen samengebracht om een compleet beeld te schetsen. Dat zou op het gebied van internationale solidariteit ook moeten gebeuren: wat brengt (groepen) mensen in beweging? En ook: welke vormen van hulp doen werkelijk goed?

Verlies eigen land niet uit het oog

Verlies ook de armoede en ongelijkheid in Nederland niet uit het oog. Je kunt solidariteit namelijk ook verklaren vanuit evolutionaire logica. Volgens deze theorie zal je eerst de levensstandaard in eigen land op orde moeten hebben om solidariteit met mensen elders te vinden. Dus als onzekerheden als een baan, uitkering en verzekering van mensen hier er nogal hard op achteruit gaan, ondergraaft dat hun bereidheid tot solidariteit met andere groepen.

Circle of influence

Ga uit van je eigen circle of influence: alle dingen waarop jij direct invloed hebt. Je dagelijkse bezigheden, van werk en sociaal verkeer tot de boodschappen, bankzaken en reizen. Iedereen heeft een circle of influence en is in die zin machtig, want al jouw kleine keuzes hebben invloed in de wereld. Het is aan jou of je die invloed positief of negatief inzet.

Samen eenzijdige beeldvorming bestrijden

Mensen hebben vaak een vertekend beeld van de ander. De Westerse blik op Afrika is altijd heel eenzijdig geweest en gebaseerd op een diep gevoel van superioriteit. Verhalen werden altijd vanuit het perspectief van het Westen verteld, waarmee de Afrikaan zijn menselijkheid werd ontnomen. Idealistische mensen met goede bedoelingen maken hierin precies dezelfde fouten als diepgewortelde racisten. Het gevaar van het enige verhaal, of één perspectief, is dat het vroeg of laat als waarheid wordt beschouwd. Dit eenzijdige beeld, het enige perspectief, moet sámen bestreden worden.