journalistiek over mondiale samenwerking

Van de bekende televisiemaker Stef Biemans tot jongerenleider Alvaro Montenegro uit Guatemala. Van de altijd uitgesproken buitenlandcommentator en oud-politicus Arend Jan Boekestijn tot vertegenwoordigers van verschillende maatschappelijke organisaties. En van een aantal Tweede Kamerleden tot Enrique Gasteazoro van het bekendste onafhankelijke mediakaal in Nicaragua Confidencial. Op donderdagavond 1 november zetten we Midden-Amerika in de spotlichten tijdens een avondvullend programma in De Rode Hoed in Amsterdam.  Hieronder gidsen we u door het programma.

Goed nieuws is geen nieuws!  Dit alom bekende gezegde zou de afgelopen jaren een verklaring kunnen zijn waarom Midden-Amerika grotendeels uit de Nederlandse media is verdwenen.

Sinds de jaren 90 vinden er in de regio op economisch, politiek en sociaal gebied positieve ontwikkelingen plaats. Er kwam een einde aan burgeroorlogen en dictaturen maakten één voor één plaats voor democratieën. Er waren baanbrekende ontwikkelingen op het gebied van corruptiebestrijding en het aanpakken van straffeloosheid die als voorbeeld dienden voor andere landen in de wereld die kampen met eenzelfde problematiek van corruptie en straffeloosheid.

De politieke cultuur in diverse Midden-Amerikaanse landen werd langzaam maar zeker opengebroken, met nieuwe politieke bewegingen en een nieuwe generatie politici. De kracht van jongeren wordt steeds zichtbaarder. Ze staan aan het hoofd van demonstraties tegen corruptie en de oude politieke cultuur.  Je ziet ze in vakbonden, bij maatschappelijke organisaties en in de media. Eigenlijk hele mooie ontwikkelingen dus! Het leek allemaal zo goed te gaan!

Tegenkrachten

Maar de tegenkrachten zijn groot en dreigen de positieve ontwikkelingen weer teniet te doen. In Guatemala en Honduras nemen moorden op mensenrechtenactivisten en boerenleiders toe. In het tot voor kort vreedzame Nicaragua worden massale protesten van de bevolking tegen president Ortega met geweld neergeslagen en is het land weer tot in haar vezels gepolariseerd. En in Guatemala heeft president Jimmy Morales per presidentieel decreet laten weten dat hij de door de Verenigde Naties ingestelde commissie tegen de straffeloosheid CICIG op korte termijn wil beëindigen.

En dit alles vindt plaats in een context waarin trouwe donoren die zich inzetten voor mensenrechtenbeleid, waaronder Nederland, zich terugtrekken of het werken steeds lastiger worden gemaakt.

Het Grote Midden-Amerika Debat

In Het Grote Midden-Amerika Debat zoomen we in op de regio en de betrokkenheid en geschiedenis van Nederland. We beginnen met een inleiding van Enrique Gasteazoro. Hij is de algemeen directeur van Confidencial, het belangrijkste onafhankelijke mediaplatform van Nicaragua.  Gasteazoro zal ons meenemen naar zijn land waar de situatie in april explodeerde en de repressie tegen de bevolking en maatschappelijke organisaties enorm is toegenomen. Maar hij zal ook een verhaal van weerbaarheid vertellen. Naarmate de repressie toeneemt, is de media steeds onafhankelijker geworden en de onderlinge solidariteit tussen journalisten toegenomen. President Ortega lijkt zijn macht over de media te verliezen.

Daarna zal Alvaro Montenegro vertellen over Guatemala en over de positieve rol die jongeren spelen in het land. Montenegro is een van de oprichters van Justicia Ya, een brede beweging van jongeren die ontstond in 2015 toen de corruptie schandalen rondom de regering van Otto Perez Molina door de Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid in Guatemala (CICIG) en het Openbaar Ministerie aan het licht werden gebracht. Montenegro en Justicia Ya speelden een leidende rol in het mobiliseren van massale protesten tegen corruptie en tegen de regering die maanden aanhielden. Uiteindelijk leidde het tot de val van onder meer de president, de vice- president en andere hoge regeringsfunctionarissen.  Justicia Ya is zeer invloedrijk via sociale media, die zij gebruiken om jongeren breed in Guatemala te bereiken en te mobiliseren. Naast verzet tegen corruptie en straffeloosheid ijvert de beweging voor een grondige hervorming van het huidige politieke systeem in Guatemala.

Vervolgens zullen we met Montenegro, Gasteozoro en met Heleen Schrooyen (coördinator Midden-Amerika van het NIMD) verder inzoomen op de ontwikkelingen in de regio. Hoe moeten we deze ontwikkelingen nu duiden? Waar moeten we ons zorgen over maken en wat biedt hoop?

Na de pauze beginnen we met een gesprek met televisiemaker en journalist Stef Biemans. Als iemand de regio de afgelopen tien jaar op de kaart heeft gezet in Nederland, dan is hij het wel. Biemans maakte onder andere de programma’s ‘Amor met een snor’, ‘Americano’s’ en ‘Over de rug van de Andes.’

Vervolgens praten we verder over de relatie van Nederland met Midden-Amerika. Vooral in de jaren tachtig was er een bloeiende solidariteitsbeweging vanuit Nederland met Nicaragua en El Salvador. Wat minder zichtbaar was tot zeer recentelijk de samenwerking tussen Nederland en landen in Midden-Amerika op het gebied van mensenrechten en straffeloosheid. Zo stond Nederland mede aan de basis van de Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid in Guatemala (CICIG.

Ook ondersteunt Nederland training van jonge politieke leiders en vakbondsmensen, en nieuwe politieke bewegingen en organisaties om te komen tot een democratie waarin ook vrouwen, jongeren en inheemse mensen de mogelijkheid hebben om mee te beslissen.

Deze samenwerking is de afgelopen jaren echter steeds meer op een laag pitje komen te staan vanwege bezuinigingen en andere keuzes binnen het Nederlandse beleid. Midden-Amerika lijkt steeds meer uit beeld te verdwijnen.  Wat is de erfenis van Nederland in de regio? Zou Midden-Amerika weer een speerpunt moeten worden in het beleid? Hierover gaan we in gesprek met Marlies Stappers (directeur Impunity Watch), Barbara Hogenboom (directeur van het CEDLA), Marionne Lips (coördinator Latijns Amerika CNV Internationaal) en Arend Jan Boekestijn (buitenlandcommentator en oud-Kamerlid van de VVD).

De vragen en dilemma’s uit de avond leggen we voor aan drie politici. Bram van Ojik (GroenLinks), Sadet Karabulut (SP) en Achraf Bouali (D66). Leeft Midden-Amerika nog in de Nederlandse politiek? Hoe kijken zij aan tegen de politieke prioriteit die de regio heeft in het Nederlandse beleid?

En tot slot blijft de bar nog lang open om na te praten en elkaar te ontmoeten.

Toegang voor deze avond is gratis, maar aanmelding verplicht. Er zijn nog enkele plaatsen over. Je kunt je aanmelden via  https://viceversaonline.nl/site/events/het-grote-midden-amerika-debat/