journalistiek over mondiale samenwerking

Vice Versa start een nieuw kennisdossier over Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). Na de zomer zal het kabinet het nieuwe Nederlandse beleid op het gebied van IMVO presenteren. Vice Versa en een aantal partners willen met het dossier het debat in Nederland over IMVO voeden en levendig houden.

Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO is een van de belangrijkste beleidsterreinen binnen de agenda van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Dit jaar staat er veel op het spel. Zo staan er verschillende evaluaties op het programma, waaronder die van de convenanten, en is het de bedoeling dat minister Kaag het nieuwe IMVO-beleid van het kabinet nog voor de behandeling van haar begroting dit najaar zal presenteren.

Een belangrijke vraag is bijvoorbeeld of onverantwoord ondernemen via dwingende wetgeving een halt moet worden toegeroepen. De roep om wetgeving wordt steeds groter, ook uit het bedrijfsleven zelf.

IOB-evaluatie

Eind vorig jaar verscheen de evaluatie ‘Mind the governance gap, map the chain. Evaluation of the Dutch government’s policy on international responsible business conduct (2012-2018)’ van de inspectiedienst IOB van het ministerie. De IOB beveelt bijvoorbeeld aan om koplopers op het terrein van IMVO meer te belonen en achterblijvers aan te pakken. Ook moeten gedupeerden van onverantwoord ondernemen door Nederlandse bedrijven meer mogelijkheden krijgen om hun klachten naar voren te brengen.

Daarnaast doet IOB de aanbeveling om Nederlandse ambassades in landen met hoge MVO-risico’s en intensieve handelsrelaties te verplichten om een strategie op het gebied van verantwoord ondernemen te ontwikkelen en om proactief contact te zoeken met Nederlandse bedrijven die in deze landen ondernemen. Het kabinet heeft deze aanbeveling niet overgenomen omdat ze vindt dat het de eigen verantwoordelijkheid is van bedrijven om hun ‘gepaste zorgvuldigheid’ op orde te hebben als ze in andere landen actief zijn.

Toch blijkt uit een nogal stugge en ontoegankelijke Kamerbrief die minister Kaag op 3 april uitstuurde dat er op dit terrein nog een hoop moet gebeuren. Het kabinet wil dat 90% van de Nederlandse bedrijven in 2023 de richtlijnen onderschrijft van de OESO en bijvoorbeeld rekening houdt met mensenrechtenschendingen in hun internationale activiteiten. Uit de Kamerbrief blijkt dat slechts 35% van de grote Nederlandse bedrijven dat nu ook daadwerkelijk doet. Hier zijn nog een aantal grote slagen te maken.

Beleidsdoorlichting

De IOB- evaluatie vormt een belangrijke bouwsteen voor een zogeheten ‘beleidsdoorlichting’ van artikel 1 (duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen) van de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). Uit deze beleidsdoorlichting moet duidelijk worden of de samenvoeging van hulp en handel echt tot meer impact heeft geleid of dat het toch vooral een politiek compromis is geweest van het vorige VVD-PvdA kabinet. Deze beleidsdoorlichting wordt eind van dit jaar of begin volgend jaar verwacht.

Vice Versa zal het komende jaar gemiddeld twee stukken per maand gaan publiceren. Wat is het belang van IMVO? Wat betekent de coronacrisis voor IMVO? Hoe zien waardeketens eruit en wat is de specifieke positie van vrouwen daarbinnen? Maar ook zullen we het debat aanzwengelen of je nu wel of geen wetgeving als stok achter de deur nodig hebt om onverantwoord ondernemen een halt toe te roepen. Daarnaast kijken we naar het IMVO-beleid in andere landen, zowel in Europa als in de Global South, nemen we de toegevoegde waarde en het essentiële belang van ngo’s en vakbonden binnen de convenanten en daarbuiten onder de loep, en laten we inspirerende voorbeelden zien van koplopers op het terrein van IMVO.

[foto: Bente Meindertsma. De textielfabriek Eslite Garments in Myanmar. Dit Taiwanese familiebedrijf heeft 3.200 werknemers in dienst en produceert sportkleding voor A-merken in Europa en de Verenigde Staten, zoals Helly Hansen en Carhartt. Het is een partnerfabriek van de Fair Wear Foundation]

Het kennisdossier is een initiatief van Vice Versa in samenwerking met de Civic Engagement Alliance (ICCO, CNV Internationaal en Woord en Daad), het Initiatief Duurzame Handel (IDH) en Action Aid.