journalistiek over mondiale samenwerking

Eind mei hebben Hoekstra en Schreinemacher de langverwachte Afrika-strategie gepresenteerd, als uitgangspunt voor de komende tien jaar, maar het debat liep door de val van het kabinet op het laatste moment spaak. Deze week vindt het alsnog plaats, en ondanks alle verkiezingscampagnes mogen we daar niet aan voorbijgaan, schrijft Dieneke van der Wijk, de directeur van Simavi.

Op het eerste gezicht lijkt de Afrika-strategie het wachten waard: de wereld is veranderd en de positie van Afrika blijft in gewicht toenemen, constateren de inmiddels demissionaire buitenlandministers terecht. De relatie beperkt zich in deze tijden van geopolitiek allang niet meer tot ontwikkelingssamenwerking.

In de strategie wordt ook benoemd dat vanuit Afrikaans gezichtspunt Europa een continent is met een koloniaal verleden dat soms met twee maten meet: het juiste ogenblik, dus, voor een gelijkwaardiger relatie met Afrika en een eerlijke dialoog over elkaars belangen. De strategie geeft er handen en voeten aan door de doelstellingen van de Afrikaanse Unie (Agenda 2063: The Africa We Want) tot uitgangspunt te maken, en terecht is er ook veel aandacht voor mensenrechten en het belang van voldoende ruimte voor maatschappelijke organisaties om hun essentiële rol te spelen.

De urgentie van de klimaatcrisis – en daarmee de watercrisis – in Afrika lijkt door te dringen, met mooie woorden over het belang van een inclusieve energietransitie, duurzame en verantwoorde handel, en het bijdragen aan Afrika’s klimaatweerbaarheid. Afrika verwacht daarbij van Europa een rechtvaardige klimaattransitie, toegang tot adaptatiefinanciering, financiering van schade en verlies en een uitvoering van de Europese Green Deal die niet leidt tot een de facto afsluiting van de Europese markt. Klare taal.

Na al die beloftevolle woorden blijft het in de strategie helaas stil als het over krachtige daden vanuit de Nederlandse overheid gaat: ze moet eindelijk internationale klimaatafspraken nakomen en klimaatfinanciering vrijmaken boven op het ontwikkelingsbudget, maar daarop liet het kabinet zich niet vasttimmeren in deze strategie, ook niet in de actieagenda waarmee het document wordt afgesloten.

Verandering van onderaf kan ook alleen maar tot stand komen als er steun wordt geboden aan lokale maatschappelijke organisaties en overheden en als er aandacht is voor de positie van vrouwen, maar ook hier ligt geen concreet plan voor klaar. In plaats daarvan kondigde het demissionaire kabinet op Prinsjesdag nog aan te bezuinigen op het ontwikkelingsbudget om de asielopvang in eigen land te financieren.

Van de Kamerleden uit de Commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking mogen we daarom verwachten dat ze komende donderdag, op 5 oktober, kritische noten kraken over het gebrek aan concrete beleidsvoornemens en bijbehorend budget voor onze Afrika-strategie, voor de komende tien jaar. Dat maakt – met het oog op de verkiezingen van 22 november – meteen helder welke partijen ècht voor een meer gelijkwaardige relatie tussen Europa en Afrika staan.

Dieneke van der Wijk is de directeur van Simavi 

Over Simavi

Te veel, te weinig of te vies water: wereldwijd worden vrouwen en meisjes het hardst geraakt door klimaatverandering en het gebrek aan veilig drinkwater en toiletten. Simavi werkt daarom met partners in tien landen in Afrika en Azië aan projecten die lokale oplossingen van vrouwen en meisjes ondersteunen zodat zij toegang krijgen tot water, een toilet en een gelijke behandeling.

foto: Jeroen van Loon